Cây Ngải Cứu Là Gì? Lưu Ý Sử Dụng Cây Ngải Cứu Chữa Bệnh

Cây ngải cứu vừa là cây rau vừa là cây thuốc chúng ta có thể thường thấy trong vườn của nhiều gia đình ở Việt Nam, với cách sử dụng đơn giản không những hiệu quả mà lại với chi phí thấp. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể hiểu rõ được về các tác dụng của loại cây này. 

CÂY NGẢI CỨU

Trong bài viết này Y Học Cổ Truyền sẽ giới thiệu đến các bạn về cây ngải cứu là gì? Và cây ngải cứu có tác dụng gì? Hãy cùng tham khảo ngay dưới đây nhé!

Cây Ngải Cứu Là Gì?

Cây Ngải cứu còn được gọi là: thuốc cứu, ngải diệp, cây thuốc cao, thuộc họ Cúc và cũng có thể là một loại rau ăn được. Cây ngải cứu có tên tiếng Anh là Wormwood, Mugwort; tên khoa học là Artemisia vulgaris.

1. Đặc điểm của cây ngải cứu

Đây là một loại cây cỏ sống lâu năm, thân có rãnh dọc, lá mọc so le không có cuống, màu 2 mặt lá khác nhau vì thế mặt trên nhẵn và màu lục sẫm. Ngải cứu có mặt dưới trắng tro, có nhiều lông nhỏ. 

Cây ngải cứu mọc ở rất nhiều nơi trong cả nước, có thể trồng quanh nhà làm thuốc, lá ngải cứu phơi khô gọi là ngải diệp.

Lá ngải cứu phơi khô vỏ cắt thành bột vụn rây lấy phần lông trắng và tơi gọi là ngải nhung nếu bạn có điều kiện thì có thể tự trồng một vài khóm ngải cứu trong nhà. Cây ngải cứu thì rất dễ trồng và cây sẽ mọc ở trong bóng râm, chỉ cần giâm cành. 

Khi dùng, có thể cắt cả cây hoặc cành lớn, rửa sạch đất cát, buộc lại từng bó, treo phơi khô trong bóng mát (tránh nắng gắt), khi khô kiệt lá sẽ rụng xuống, gom lại, cho vào túi, cất ở nơi khô ráo, dùng dần.

2. Thành phần dinh dưỡng, hóa học

Lá cây ngải cứu có hàm lượng tinh dầu lớn vì thế trong thành phần chủ yếu là monoterpen, tetradecatrilin, dehydromatricaria ester, tricosanol, rachel ancol và một số chất khác. Trong thời xa xưa cây còn có thể sử dụng làm những bài thuốc vô cùng hiệu quả.

Đặc biệt là tác dụng tốt đối với cầm máu, điều hòa kinh nguyệt, chữa đau đầu, tiêu chảy, chướng bụng,… Ngải cứu được sử dụng như là một loại rau ăn thường ngày của nhiều gia đình và được yêu thích với vị hơi đắng và thơm. 

Cây Ngải Cứu Có Tác Dụng Gì?

1. Lá ngải cứu phơi khô quấn thành điếu, điều trị châm cứu trong phòng khám

Lá ngải cứu là dùng sức nóng tác động lên huyệt đạo để tạo nên phản ứng của cơ thể để phòng và điều trị các chứng bệnh ở các phòng khám. Lá ngải cứu khô chế thành ngải nhung rồi làm mồi ngải hay điếu ngải để cứu. Cứu bao gồm 2 loại cứu đó là cứu trực tiếp, và gián tiếp. 

2. Ngải cứu làm thuốc điều kinh nguyệt

Đối với những người bị rối loạn kinh nguyệt, chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc thường xuyên gặp phải tình trạng đau bụng, đau lưng khi trong ngày đèn đỏ. Tính ấm của ngải cứu sẽ làm cải thiện các cơn đau bụng, đau lưng và cải thiện kinh nguyệt.

Bạn có thể áp dụng một số cách sau:

• Sắc uống 100g lá ngải cứu khô với 1 lít nước đến khi cạn còn một nửa thì tắt bếp, lọc lấy nước uống
• Ngày uống hai lần, sử dụng liên tục trong vòng 1 tuần

Ngoài ra có thể sử dụng bài thuốc trị đau bụng khi hành kinh:

• Chuẩn bị hương phụ ngải cứu mỗi vị 500g, sắc với 1 lít nước đến khi còn 1/3 300ml
• Mỗi ngày các bạn cần uống 2 lần, mỗi lần 30ml, uống trước khi bữa sáng và tối.

Bài thuốc chữa chứng hư, kinh nguyệt không đều:

• Chuẩn bị đương quy, ngải cứu mỗi vị 80g, hương phụ 240g. Chưng với giấm nửa ngày, phơi khô, tán bột
• Dùng giấm nấu với nếp làm hồ rồi trộn với thuốc bột trên vỏ thành viên nhỏ
• Mỗi ngày uống từ 16-20g.

3. Lá ngải cứu giúp an thai

Ngải cứu lại là một trong những bài thuốc hay trị dọa sảy thai, an thai hiệu quả, thậm chí có thể dùng trong trường hợp tử cung lạnh dẫn đến vô sinh. Bạn có thể sử dụng các bài thuốc sau:

Ngải cứu trị chứng tử cung lạnh:

• Chuẩn bị bạch thược, đương quy, hương phụ, ngải cứu, thục địa, xuyên không sao khô sau đó tán bột
• Mỗi ngày uống từ 12-16g (Theo Ngải phụ noãn cung hoàn – Nhân Trai trực chỉ phụ di)

Ngải cứu giúp an thai:

• Người đang mang thai, nếu có dấu hiệu đau bụng, ra máu có thể dùng ngải cứu, lá tía tô mỗi vị 16g
• Sắc với 600ml nước đến khi còn 100ml thì tắt bếp
• Chia nhỏ ngày uống 3-4 lần. Nên uống khi còn ấm. Thực hiện trong khoảng 1 tuần.

Trị dọa sảy thai:

• Dùng ngải cứu, sa nhân mỗi vị 6g, a giao (hòa vào uống), bạch truật mỗi vị 15g, tô ngạnh, hoàng cầm mỗi vị 12g, tang sinh ký, đỗ trọng mỗi vị 24g.
• Sắc uống trong ngày, nên uống khi còn ấm
• Bài thuốc này trích trong Vương Trung Dân – Hà Bắc Trung y tạp chí 1985. Trong 45 ca dọa sảy thai chảy máu có 26 ca cho kết quả tốt, 16 ca cho kết quả và 3 ca không ghi nhận thay đổi.

4. Sơ cứu vết thương bằng lá ngải cứu

Nếu bị các vết thương ngoài da, bạn hãy giã nhỏ một nắm lá ngải cứu trộn với muối và đắp lên da để cầm máu. Hợp chất có trong ngải cứu sẽ nhanh chóng làm dịu làm cơn đau, hỗ trợ vết thương nhanh lành.

5. Lá ngải cứu chữa đau nhức xương khớp, đau thần kinh tọa

Ngải cứu có tính ấm, giúp tăng cường lưu thông khí huyết, giúp máu mang chất dinh dưỡng đi khắp cơ thể có thiếu xương khớp. Ngoài ra, trong ngải cứu chứa  hoạt chất giúp giảm đau, chống viêm, hỗ trợ giảm đau xương khớp do thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, đau thần kinh tọa, gai cột sống… hiệu quả.

Có nhiều cách chữa đau xương khớp bằng ngải cứu như sử dụng nước ngải cứu ngâm chân hoặc sắc uống. Bạn có thể áp dụng theo các cách sau:

Giảm đau xương khớp bằng ngải cứu mật ong

• Cả hai có tác dụng kháng khuẩn kháng viêm và giảm đau tốt
• Một nắm ngải cứu giã nát sau đó lọc phần nước cốt và trộn với hai thìa mật ong
• Nên sử dụng trong vòng 1-2 tuần hoặc có thể xay nhuyễn lá ngải cứu, cho thêm một chút nước sau đó lọc lấy nước cốt rồi hòa mật ong.

Sắc nước ngải cứu giảm đau

• Lấy lá ngải cứu tươi hoặc khô sắc lấy nước uống
• Nên sắc nước thuốc đến khi còn 1/3 so với lượng nước ban đầu thì tắt bếp
• Uống nước ngải cứu ngày 3 lần, sử dụng trong 14 ngày để cảm nhận tác dụng

Chườm lá ngải cứu với muối

• Đây là một cách giảm đau hiệu quả và dễ thực hiện
• Chỉ cần lấy lá ngải, tùy theo lượng cần chườm, một nắm nhỏ muối hột
• Sao nóng lá ngải với muối biển đến khi lá chuyển màu là được
• Bọc lá ngải và muối còn nóng vào khăn mỏng sau đó chườm lên vùng khớp bị sưng đau
• Nên sử dụng ngày 2-3 lần để thấy tác dụng.

6. Lá ngải cứu trị cảm cúm, ho, đau cổ họng, đau đầu, đau dây thần kinh

Đây là bài thuốc dân gian được sử dụng ngải cứu để chữa chứng cảm mạo, ho, đau họng thông thường. Tuy nhiên bạn nên kết hợp nhiều loại thảo dược để mang lại hiệu quả cao.

• Lấy 300g ngải cứu, 100g lá khuynh diệp, 100g lá bưởi đun với 2 lít nước đến khi sôi được 20 phút thì tắt bếp
• Dùng khăn nóng phủ lên đầu và xông trong vòng 15 phút

Ngoài ra có thể dùng cách uống nước sắc ngải cứu:

• Lấy 100g ngải cứu với 100g lía tô, 100g tần dầy lá, 20g sả sắc với 1 lít nước đến khi cạn một nửa
• Uống khi khát
• Uống liên tục trong 3-5 ngày.

7. Chữa mẩn ngứa, nổi mề đay

Nhờ có tính sát khuẩn, chống viêm nên ngải cứu có tác dụng giảm sưng viêm, mẩn ngứa, viêm do mụn. Bạn có thể áp dụng cách chữa sau:

• Ngải cứu tươi rửa với nước muối cho sạch sau đó để ráo nước
• Lấy một lượng vừa đủ ngải cứu tươi giã nát hoặc xay nhuyễn làm mặt nạ
• Đắp lên mặt hoặc vị trí bị mẩn ngứa trong vòng 15 phút sau đó rửa lại với nước sạch
• Ngải cứu có thể dùng làm nước tắm cho trẻ để trị rôm sảy

8. Giúp máu lưu thông

Người thường xuyên bị thiếu máu, hoa mắt, chóng mặt đau đầu có thể sử dụng ngải cứu kết hợp trứng để tăng tuần hoàn máu lên não, giảm các cơn đau đầu, hoa mắt chóng mặt. Cách làm vô cùng đơn giản, bạn có thể làm món trứng rán ngải cứu:

• Chuẩn bị 2 quả trứng gà và một nắm ngải cứu nhỏ
• Ngải cứu rửa sạch thái nhỏ sau đó trộn đều với trứng gà, đánh đều tay đến khi hỗn hợp sệt lại
• Nêm nếm gia vị sau đó đem rán đến khi chín vàng
• Nên ăn khi còn nóng sẽ không bị đắng

9. Giúp cầm máu

Thành phần trong cây ngải cứu có tác dụng tốt giúp cầm máu, kháng viêm, sát khuẩn, giảm đau,… Vì vậy, đây là bài thuốc hữu hiệu áp dụng cho những trường hợp cần sơ cứu nhanh và khẩn cấp. Nhất là những trường hợp bị thương, đứt chân tay, bị rắn cắn,… 

Một Số Bài Thuốc Và Món Ăn Từ Rau Ngải Cứu

Bài thuốc:

Bài 1: Điều hòa kinh nguyệt: Một tuần trước ngày kinh dự kiến, mỗi ngày lấy 6 – 12g (tối đa 20g) sắc với nước hoặc hãm với nước sôi như trà, chia làm 3 lần uống trong ngày. Có thể uống dưới dạng bột (5 – 10g) hay dạng cao đặc (1 – 4g).

Bài 2: Điều trị suy nhược cơ thể, kém ăn: Lấy 250g ngải cứu, 2 quả lê, 20g câu kỷ tử, 10g đương quy, 1 con gà ác 350g, hầm trong 0,5 lít nước còn 250ml. Chia làm 5 phần, ăn cả ngày. Liên tục 1 – 2 tuần.

Bài 3: Điều trị cảm cúm, ho do lạnh: Lấy 300g ngải cứu, 100g lá khuynh diệp, 100g lá bưởi (hoặc quýt, chanh). Nấu trong 2 lít nước. Đun sôi 20 phút nhấc xuống, xông 15 phút. Làm liên tục 2 – 3 ngày bệnh sẽ đỡ.

Bài 4: Trị mụn trứng cá: Lá ngải cứu tươi giã nát, đắp lên mặt, để khoảng 20 phút, rồi rửa lại mặt, làm liên tục sẽ cho làn da mịn màng và trắng hồng.

Lưu ý: Tuy cây ngải cứu có nhiều tác dụng trong điều trị bệnh nhưng không nên dùng nhiều vì có thành phần độc tố. Khi dùng lá ngải cứu sắc uống thay trà, chỉ nên sử dụng khoảng 3 – 5g khô (9 – 15g tươi) và dùng theo từng đợt, khỏi bệnh thì ngừng. Đối với những chị em cần dùng các món có ngải cứu để tẩm bổ hoặc để an thai… chỉ nên dùng 3 – 5 ngọn nhỏ (9 – 15g tươi), tránh dùng quá liều.

Món ăn:

Canh ngải cứu nấu thịt nạc: Thịt nạc băm nhỏ, ướp gia vị, xào qua, nêm nước, đun sôi rồi sau đó cho rau ngải cứu vào. Canh sôi đều, nêm gia vị vừa miệng, ăn nóng thì có tác dụng chữa các bệnh của phụ nữ (kinh nguyệt không đều, khí hư, đau bụng do lạnh…).

Trứng gà tráng ngải cứu: Lấy một nắm lá ngải cứu, thái nhỏ, đánh tan đều với 1 quả trứng gà, nêm gia vị vừa miệng, đổ vào chảo rán chín. Món ăn có tác dụng  lưu thông máu lên não trị bệnh đau đầu.

Một Số Lưu Ý Khi Sử Dụng Ngải Cứu

Cây ngải cứu là loại có rất nhiều tác dụng bồi bổ sức khỏe và chữa bệnh. Tuy nhiên, việc sử dụng trong đời sống hàng ngày cũng như sử dụng làm thuốc thì thật sự cần phải thận trọng. 

Trong dân gian, khi sử dụng quá nhiều ngải cứu có thể dẫn tới ngộ độc nếu sử dụng không đúng cách có thể gây phản tác dụng. Vì thế, việc sử dụng ngải cứu cần lưu ý: 

• Mỗi lần chỉ ăn tối đa 5 ngọn, mỗi tuần không ăn quá 3 lần. 
• Không nên ăn ngải cứu khi  mang thai hoặc từng sảy thai, sinh non. 
• Không nên sử dụng ngải cứu hàng ngày khi mẹ đang cho con bú. 
• Không nên dùng ngải cứu kết hợp với các loại thuốc để điều trị trầm cảm, tiểu đường, chống đông máu, ung thư, kháng khuẩn,… sẽ gây tương tác và phản tác dụng của thuốc. 
• Cần thận trọng khi dùng ngải cứu với người có cơ địa mẫn cảm với các loại thảo dược. 
• Không dùng ngải cứu dài ngày, quá 4 tuần. 

Trong bài viết này chúng tôi sẽ giới thiệu đến các bạn về  những thông tin về cây ngải cứu là một trong những loại thảo dược đáng quý cho con người. Hy vọng qua bài viết này các bạn có thể biết  thêm nhiều tác dụng của ngải cứu và vận dụng chúng như là một bài thuốc có ích nhé. Chúc các bạn thành công!